نقشه یابی ارتباطی صفات زراعی در توتون های شرقی (nicotiana tabacum l.)

توتون (nicotiana tabacum l.) یکی از محصولات با ارزش کشاورزی و صنعتی است. مطالعه اکثر صفات مهم در توتون، به دلیل ماهیت کمّی، کنترل چندژنی و تاثیرپذیری از عوامل محیطی دشوار است. در میان روش­های مختلف مطالعه صفات کمی، نقشه­یابی ارتباطی به واسطه استفاده از اطلاعات فنوتیپی و نشانگرهای مولکولی dna، از جمله کاراترین روش­ها برای این منظور است. در این تحقیق، ارزیابی فنوتیپی 100 ژنوتیپ توتون شرقی در قالب طرح لاتیس ساده ۱۰ × ۱۰ با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات توتون ارومیه انجام گرفت. صفات مختلف زراعی شامل ارتفاع بوته (ph)، قطر ساقه (sd)، تعداد روز تا ۵۰ درصد گل­دهی (d50f)، تعداد برگ (ln)، طول برگ (ll)، عرض برگ (lw)، عملکرد برگ تر در کرت  (flyp) و عملکرد برگ خشک در کرت (dlyp) اندازه­گیری شدند. انگشت­نگاری 90 ژنوتیپ از 100 ژنوتیپ با استفاده از ۲۶ جفت آغازگر ریز­ماهواره انجام گرفت. بررسی ساختار جمعیت ژرم­پلاسم­های مورد مطالعه با استفاده از نرم­افزار structure آن­ها را به سه زیر مجموعه تقسیم کرد. فقدان تعادل پیوستگی ژنی و تجزیه ارتباط بین نشان­گر و صفات مورد مطالعه با استفاده از نرم­افزار tassel 2.1 انجام شد. نتایج مربوط به شاخص­های فقدان تعادل پیوستگی ژنی نشان داد که ارزش r2 بین 00001/0 الی 267/0 با میانگین r2 برابر با 027/0 و همچنین مقدار d´ بین 0065/0 الی ۱  با میانگین 242/0 بوده است. با استفاده از مکان­یابی ارتباطی بر­اساس مدل glm و mlm به­ترتیب ۱۶ و 10 نشان گر شناسایی گردید که ارتباط معنی­دار با عوامل کنترل­کننده صفات زراعی داشتند. در این مطالعه نشان گر pt30159 با صفات تعداد برگ، ارتفاع بوته و تعداد روز تا ۵۰ درصد گلدهی و نشانگر pt30046 با صفات طول برگ و قطر ساقه و نشانگر pt30292 با صفات قطر ساقه و تعداد روز تا ۵۰ درصد گلدهی پیوستگی داشته و هم­مکان بودند. وجود نشانگرهای هم­مکان در به­نژادی گیاهی موثر می­باشد.